آموزش تکنیک پنجه زدن
تکنیک پنجه رامی توان دقیقترین ومهمترین تکنیک والیبال محسوب نمود . اگربازیکنی این تکنیک رابه خوبی فراگیرد درفاکتورهایی مانند تعیین مسیر توپ , سرعت توپ , محل فرود توپ , هدف گیری دقیق و....بسیارموفق خواهد بود.شاید به نظر برسد فقط افرادی که درزمین نقش پاسوری رابه عهده دارند می بایست دراین تکنیک مهارت بالایی داشته باشند ولی فراگیری درست و مهارت دراین تکنیک به بازیکنان حمله ای وحتی لیبروها کمک بسیار شایان توجهی می نماید .البته یاد آوری این نکته ضروریست که مهارت دراین تکنیک دیرتر از مهارت دردیگر تکنیک های والیبال حاصل میشود وبه حوصله ی بیشتری هم نیاز دارد.
درآموزش پنجه سه محور اصلی مورد بحث قرارمیگیرد:
1- وضعیت عمومی بدن
2- وضعیت دستها (قبل -هنگام وپس ازضربه به توپ)
3- مراحل دریافت وارسال توپ ::
1- وضعیت عمومی بدن
درگارد پنجه
1-1 –پاها به اندازه عرض شانه ها (نه بیشتر) ازهم فاصله می گیرند .
2-1- باسن کمی به سمت عقب متمایل می شود
3-1- دستها نیز بالاتر از سطح شکم قرارمی گیرند
2- وضعیت دستها
انگشتان دستها بایستی کاملا بازبوده و حالتی کروی به خود بگیرند (دقیقا به اندازه و قالب توپ)
انگشتان شست که با کنارهم قرارگرفتن یک خط را میسازند بایستی موازی ابروها
ودرفاصله مناسب از سر و صورت قراربگیرند . انگشتان نشانه هم درکنارهم
قرارگرفته و با انگشتان شست یک مثلث راتشکیل میدهند
برای اینکه بدانیم وضعیت دستها ازلحاظ فاصله نسبت به سر در حالت مناسب قرار دارد یا نه می توان اینگونه امتحان کرد که :
دقیقا قبل ازعمل ضربه به توپ , دستها را از هم دورکنید تاتوپ ازدرون مثلث پنجه عبورکند و همزمان بااین عمل, سر, هیچگونه حرکتی نداشته باشد .اگرتوپ درست به محلی که فوتبالیستها تکنیک هدزدن راانجام میدهند برخوردکرد یعنی فاصله دستها درست قرارگرفته است .
البته پس ازکسب مهارت سطح تماس انگشتان باتوپ کاسته میشود وانگشتان کوچک دیگر هنگام ضربه باتوپ تماس نخواهند داشت.
۳- دریافت وارسال
مرحله دریافت وارسال درمدت زمان بسیارکوتاهی انجام میشوند بگونه ای که شاید نتوان مرزی بین آنها درعمل قائل شد اما برای آموزش میتوان آنهارابصورت مجزا توضیح داد.
مرحله دریافت :
پس ازرسیدن به محل مناسب (زیر و پشت توپ) بااستفاده ازگامهای درست و اتخاذ گارد مناسب , برای تکنیک پنجه آماده میشویم . دراین حالت دستها کاملا به سمت توپ کشیده شده وحالت کروی خود را دارند (آرنجها کاملا کشیده شده اند) . بدون آنکه تماسی بین دستها باتوپ وجود داشته باشد , دستها به اسقبال توپ میروند وتوپ راتانزدیک شدن به سر همراهی میکنند . دراین حالت توپ به نزدیکترین فاصله بادستها و سررسیده و حالت کروی دستها دقیقا توپ رااحاطه کرده اند
مرحله ارسال:
هنگامی که توپ درمناسبترین مکان ازنظر فاصله با سر قرار گرفت وبدن نیز درحال تعادل و ثبات مناسب بود عمل ضربه زدن به توپ انجام میشود (زمان ضربه )ودستها دوباره توپ ارسالی به سمت هدف رادنبال می کند تا کشیدگی کامل دستها (البته درپاسهای کوتاه فقط مچ دست نیرو را به توپ وارد میکند و نیازی به بازشدن مابقی مفاصل دست نیست)
عملکرد مفاصل درپاس پنجه :
1- درپاس های کوتاه تقریبا تا1 متر ارتفاع بالاتر از تور(پاس روی سر- پاس جلو وپشت) مفاصل انگشتان ومچ دست به توپ نیرو وارد میکنند .
2- درپاسهای متوسط تقریبا از1متر تا 4متر ارتفاع و نزدیک به دوسر تور(نزدیک به آنتن ها ) علاوه برانگشتان ومفصل مچ دست , مفصل آرنج و کتف نیز به توپ نیرومیدهند
3- درپاس های بلند باارتفاع و فاصله بیش از4متر ازتمام مفاصل انگشتان – مچ دست – آرنج – بازو- کمر –زانوها ومچ پاها استفاده میشود (مثلا دراجرای پاس بلند ازمحل قطرهای زمین والیبال)
ساعد زدن
چگونه یک ساعد مطمئن داشته باشیم؟
پای
خود را کمی بیشتر از شانه باز کنید. باسن خود را نزدیک تر به زمین و زانو
را خم کنید. اگر وزن شما کاملا در پاشنه باشد ممکن است سرعت العمل شما را
کمتر کند.
قرار گرفتن دست ها و پاها در هنگام ساعد:
وقتی آماده به دریافت توپ هستید دستها را آزاد نگاه دارید. پاهای خود را ۹۰ درجه خم کنید.
دریافت توپ در موقعیت بالا
هنگامی که توپ در موقعیت بالاتر برای ما فرستاده می شود، پاها کمی خم می شود.
پاها در حالت پنجه و بدن در حالت جلو و به طرف تور باشد.
دریافت توپ در موقعیت پایین
زانو را خم کنید و باسن خود را به زمین نزدیک تر کنید.
این
روش برای سرویسهای آبشاری استفاده می شود. در سرویسهای آبشاری چون چرخش
توپ زیاد است بنابراین برای دریافت مطمئن توپ با زانو ها و باسن نزدیک به
زمین باشد.
در والیبال مدرن برای دریافت چنان توپ های قدرتمند که بازیکن زمان کافی برای حرکت در زیر توپ را ندارید استفاده می شود.این بسیار مهم است به یاد داشته باشیم توپ را به سراسر بدن منتقل کنیم.
نحوه دریافت توپ توسط پنجه
سعی کنید توپ در مقابل صورت خود را در بالا و یا پیشانی خود تماس بگیرید. روش کمی متفاوت تر از تنظیم می باشد.انگشتان دست و بالاتنه باید "بیشتر خم" شود.
1- خوب تمرکز کنید.
به محض اینکه برای سرویس به عقب زمین حرکت می کنید، خود را آرام و هدف خود را مشخص کنید و حالت صحیح بدن و موقعیت زمین را قبل از نگاه کردن به داور به دست آورید.
2- محکم و منسجم باشید.
یک روش عملکرد را برای خود داشته و آنرا اجرا کنید.
3- موقعیت توپ و بازو و هدف خود را مشخص و در یک خط قرار دهید.
قبل از چرخش توپ با بازوی ضربه زننده، موقعیت توپ را مشخص و انرا با بدن و هدف خود در یک خط قرار دهید.
4- پاها را بررسی کنید .
پاها باید با هدف شما در یک خط قرار گیرید.
5- افزایش تحرک
جایی برای حرکت به سمت توپ برای خود گذاشته و وزن بدن را به آن منتقل کنید
6- کنترل چرخش
همه چیز به دقت جاگیری چرخش توپ در خط مستقیم با بازو و دست شما بستگی دارد.
7- هدف بلند
در زمان رسیدن به توپ و ضربه مطمئن شوید که ان را نزدیک یا بالای تور می زنید.
8- ضربه زدن به جلو
برای حداکثر قدرت و دقت توپ را در جلو و خط شانه های خود بگیرید.
9- تماس و ضربه
مطمئن شوید که تماس سختی با توپ داشته و از دست بسته یا باز ، بسته به نوع سرویس خود استفاده کنید.
10- ضربه به توپ را ادامه دهید.
پلیومتریک
هر مربی والیبال از این تمرینات استفاده کرده و هر والیبالیستی این تمرینات را انجام داده. بله ، پلیومتریک ها (Plyometric) یا تمرینات پرش. پلیومتریک ها دقیقا چه هستند؟ کجا و کی باید این تمرینات را انجام داد؟ حد آنها چقدر است و از کجا به بعد بیش از حد و افراطی بحساب می آیند؟ اینها مسائل مهمی هستند که باید قبل از طراحی یک برنامه پرشی درست و حسابی آنها را درک کرد. با خواندن این مطلب اطلاعات کاملی درباره ی این تمرینات بدست می آورید و می توانید برنامه صحیح تری برای انجام این تمرینات طرح ریزی کنید.
این روش تمرین در دهه 1960 توسط دانشمندان اتحاد جماهیر شوروی ابداع شد. هدف این بود که قدرت پرش ورزشکاران روسی بیشتر شود. به تدریج این تکنیک در بین تمام کشورها رواج پیدا کرد، چون ثابت شد این روش در اکثر ورزش هایی که نیازمند دویدن سریع و پرش هستند بسیار مؤثر است.
پلیومتریک ها تمریناتی هستند که عضلات را قادر می سازند تا در کوتاه ترین زمان ممکن به حداکثر توان دست یابند.انجام این تمرینات به شما قدرت فوق العاده ای می دهد و به شما کمک می کند تا پرش عمودی خود را که یکی از مهمترین ویژگی های یک والیبالیست است را افزایش دهید. این تمرینات می تواند سرعت و عکس العمل شما را در والیبال بسیار افزایش دهد و می تواند حتی پرش شما را تا 40-50 اینچ و حتی تا 60 اینچ (100-150 سانتی متر ) افزایش دهد!
تمرین های پلیومتریک در یک مدت کوتاه زمانی نیروی زیادی را از سیستم عصبی و عضلانی شما می گیرد ، همچنین فشار زیادی را به مفاصل شما وارد می کند ، اگر این تمرینات خارج از برنامه ریزی صحیح و دقیق انجام گیرد ممکن آسیب های سختی را بر روی مفاصل و عضلات شما ایجاد کند. هرچند که بعد از این که این تمرینات را انجام دادید تاثیر فوق العاده آن بر روی بدنتان شما را به وجد می آورد و خستگی این تمرینات را فراموش خواهید کرد.
نمونه ای از پرش های پلیومتریک پرش های عمودی پشت سر هم و پرش های موسوم به box depth (عمق خرک) می باشند که هر دو آنها برای والیبالیست ها آشنا می باشند. در هر دوی این تمرینات بدن نسبت به زمین عکس العمل نشان می دهد. در هردو تمرین ورزشکار روی زمین فرود می آید و بلافاصله دوباره بالا می پرد. هنگامی که پاها به زمین می خورند بدن (به ویژه عضلات پا) مجبور می شوند که وزن شخص را جذب کنند. این نیرو که باعث جذب وزن بدن می شود در واقع انرژی است که می توان از آن بهره برد. این انرژی برای مدت یک هزارم ثانیه ذخیره می شود و سپس هنگامی که عضلات شل می شوند تلف می شوند و از بین می روند. کلید کار، بهره بردن از این انرژی با حاکثر سرعت ممکن برای دوباره بلند شدن از زمین است. و این همان کاری است که تمرینات عمودی پشت سر هم و پرش های box depth بدن را برای آن آماده می کنند. اما در هر حال ، این به تنهایی کافی نیست که صرفا بدانیم تمرینات پلیومتریک می توانند برای پرش مفید باشند،شما باید این را هم بدانید که چرا و چگونه این تمرینات را باید انجام بدهید.
انواع پرش ها
پرش ها به 3 دسته تقسیم می شوند:
1. آسان
2. متوسط
3. دشوار
پرش های آسان شامل پرش های عمودی پشت سر هم، پریدن و رسیدن به نقطه ای خاص، پریدن و گرفتن و پرش قیچی می باشند.
پرش های متوسط عبارتند از پرش از خرک، پرش از طناب، پرش های بلند، پرش از کنار بر روی خرک
پرش های دشوار شامل پرش های عمقی، پرش یک پا (عمودی و کناری) و بالا و پایین رفتن مثل توپ!
چرا تمرینات پلیومتریک ؟
همانطور که در ابتدا خواندید با انجام تمرین های پلیومتریک شما قدرت فوق العاده ای به دست می آورید و به شما کمک می کند تا پرش عمودی خود را که یکی از مهمترین ویژگی های یک والیبالیست است را افزایش دهید. همچنین یک والیبالیست خوب باید بتواند در فاصله کوتاهی حالت خود را تغییر دهد؛ گاهی بعد از دفاع باید سریع به عقب برگردد و دوباره برای حمله آماده شود و بعضی وقت‌ها هم پس از اسپک باید سریعا برای دفاع بر روی تور جا گیری کند. این تغییرات در کسری از ثانیه انجام می گیرد و هر چه بازیکنی سریعتر نسبت به این تغییرات عکس العمل نشان دهد موفق تر خواهد بود. هدف تمرینات پلیومتریک اینست که همین زمان کوچک را باز هم کوتاه کند. این روش نه تنها ماهیچه‌ها را تقویت میکند، بلکه سیستم عصبی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. هر چه اعصابی که کنترل حرکت ماهیچه را بر عهده دارد، سریعتر پیام رسانی کنند، ماهیچه‌ها توانایی تغییر حالت سریعتری پیدا میکنند.
مکان و تجهیزات
انجام دادن تمرینات بر روی یک زمین چوبی یا سیمانی فشار زیادی را به مفاصل وارد می کند و ممکن است منجر به مشکلاتی نظیر شکستگی ساق پا و دردهای کمر شود. لذا از این نکته اطمینان حاصل کنید که سطح زمین هموار و عاری از رطویت، سوراخ ها یا قسمت های شل و نرمی است که ممکن است باعث لیز خوردن شوند. هنگام استفاده از جعبه ها / خرک ها، مطمئن شوید که به خوبی ساخته شده اند و مقاوم هستند. همچنین باید لباس های مناسب و راحت پوشید. لباس های راحت ورزشی بپوشید که تنگ نباشند و به گونه ای باشند که به شما آزادی حرکت بدهند. کفش ها نیز باید از جنس خوب و مرغوب باشند که کفه های کلفت دارند و می توانند به خوبی از فشار کم کنند و ورزشکار را نگه دارند. نوار بستن به زانو ها نیز ایده خوبی است به خصوص اگر مستعد کشش و پیچش مفاصل هستید.
شروع تمرینات پلیومتریک
قبل از شروع کردن، روی یک دوچرخه ثابت پا بزنید یا چند دقیقه آهسته بدوید تا ضربان قلب بالاتر برود. پس از آن نیز 10 تا 15 دقیقه تمرینات کشش عضلات را با آرامش تمام انجام دهید.
کار را با پرش های آسان شروع کنید و به تدریج به سراغ پرش های متوسط و دشوار (پس از 4 تا 6 هفته) بروید. تا زمانی که در پرش های آسان استاد نشده اید پرش های دیگر را اضافه نکنید. کار را با حجم کم شروع کنید، برای آنکه حجم کار مشخص باشد در هنگام هر پرش ضربه های پا را بشمارید. کار را با 40 تا 50 ضربه پا شروع کنید و به 150 تا 200 ضربه برسید. هر حرکت را 3 ست انجام دهید. در میان ست ها استراحت کمی بکنید، به خاطر داشته باشید که ورزشکار خسته قدرت انفجاری ناگهانی و لحظه ای ندارد.
تمرینات
پرش های آسان
پرش، رسیدن و گرفتن (Squat Jumps)
هدف: تقویت قدرت حرکت عمودی
طرز عمل: بر روی سطح ثابتی بایستید، هر دو بازو را بالا بگیرید به صورتی که کف دست ها در جلوی شانه ها رو به بیرون باشد. به حالت چمباتمه یک چهارم خم شوید. سینه را بالا و کمر را تخت نگه دارید. ناگهان به صورت انفجاری به بالا بپرید، خود را به بالا و جلو بکشید انگار که دارید در مقابل تور دفاع می کنید.(توپ را سد می کنید)
پرش های متوسط
پرش از جعبه یا خرک در حالت ایستاده (Jump to Box)
نکات کلیدی: بر روی حفظ کنترل بدن تمرکز داشته باشید. آنچه که باید بیش از حد بر روی آن تاکید کنید کشیدن و امتداد دادن بدن و تا حد ممکن بالا بردن بازوها می باشد.
پرش در حال خم شدن بدن (با جمع کردن پاها به داخل شکم) (Tuck Jumps)
پرش زیگ زاگ Zigzag Hops
پرش روی جعبه از کنار (Lateral Jump to Box)
پرش های دشوار
پرش عمیق (Depth Jumps)
پرش یکپایی (لی لی) (Single Leg Lateral Hops)
